Od kilku dni oczy całego świata zwrócone są na Watykan i wydarzenia, które mają tam miejsce. Z pewnością są to chwile historyczne – niedawna śmierć Papieża Franciszka oraz zbliżające się konklawe, przyciągają do Włoch nie tylko przedstawicieli Kościoła, ale również rzesze pielgrzymów i turystów, którzy chcą być świadkami tych ważnych dla Kościoła Katolickiego chwil. Może i wy planujecie podróż do Włoch w tym wyjątkowym czasie? Pamiętajcie, aby będąc we Włoszech obowiązkowo odwiedzić Loreto.
Loreto to nie tylko miejsce pielgrzymek, ale też perła sztuki i architektury renesansowej. To majestatyczne sanktuarium na wzgórzu jest jednym z najbardziej znanych miejsc pielgrzymkowych we Włoszech.
Bazylika, zbudowana w latach 1469–1587, to zachwycające połączenie stylów gotyckiego i renesansowego, z dwupoziomową fasadą, strzelistą kopułą i 75-metrową dzwonnicą autorstwa Luigiego Vanvitellego.
Ponieważ miasto położone jest niedaleko wybrzeża Adriatyku, w czasach, gdy budowano bazylikę, narażone było na ataki piratów i najeźdźców z Imperium Osmańskiego, którzy regularnie atakowali włoskie miasta i klasztory. Dlatego budowniczowie zadbali o to, by świątynia mogła pełnić również funkcję obronną – wybudowano grube mury, wąskie okna przypominające strzelnice, masywne wieże narożne. W budowli nie ma wystających elementów, które mogłyby być potencjalnie słabymi punktami.
Mimo obronnego wyglądu, całość jest harmonijna i tworzy wybitne renesansowe dzieło architektury. Proporcje, detale i dekoracje sprawiają, że budynek jest nie tylko funkcjonalny, ale i piękny.
Budowę monumentalnej bazyliki, która miała chronić Santa Casa – Dom Maryi, rozpoczęto już w XV wieku. Historię wyjątkowej relikwii, jaką jest święty domek z Nazaretu oraz jego cudowną podróż do Włoch opisywaliśmy tutaj. Skarb duchowy, którym bez wątpienia jest święty domek wymagał więc szczególnej ochrony – nie tylko religijnej, ale i militarnej.
Jeśli zwiedzając bazylikę uda wam się oderwać wzrok od Świętego Domku, zauważycie, że reszta wnętrza bazyliki również robi ogromne wrażenie. Potężne gotyckie sklepienia wznoszą się nad przestronnym wnętrzem, które zdobią witraże, pozłacane aureole i barwne, intensywne freski.
Zasadniczą część bazyliki ukończono w 1530 roku. Jej wnętrze zachwyca swoim kunsztem. Już na wczesnym etapie budowy dwie ośmiokątne zakrystie udekorowali dwaj wybitni malarze renesansu: Melozza da Forlì oraz Luka Signorelli. Melozzo wymalował postaci unoszących się aniołów, Signorelli skupił się na sylwetkach Ewangelistów. Ich dzieła można do dziś podziwiać w zakrystiach bazyliki w Loreto.
Do najwspanialszych realizacji renesansowej rzeźby zalicza się także marmurową oprawę Świętego Domku, zaprojektowaną przez Bramantego i wykonaną przez Sansovina. Płaskorzeźby nawiązują zarówno do treści religijnych, jak i klasycznego dziedzictwa — co doskonale widać w zdobieniach przypominających „Ara Pacis Augustae” (Ołtarz Pokoju Augusta), jeden z najsłynniejszych zabytków starożytnego Rzymu.
Kolejnym arcydziełem na które należy zwrócić uwagę jest troje masywnych drzwi bazyliki, wykonanych z brązu przez najlepszych toskańskich rzeźbiarzy. Pierwotnie tematem rzeźb miało być życie Maryi, jednakże ostatecznie drzwi udekorowano w większości scenami ze Starego Testamentu, zgodnie z wizją papieża Sykstusa V.
Choć Basilica di Santa Casa znana jest przede wszystkim z fresków i marmurów, na uwagę zasługują także witraże znajdujące się głównie w apsydzie i bocznych kaplicach. Witraże zostały wykonane w XVI i XVII wieku, z wykorzystaniem tradycyjnych technik szkła barwionego, przedstawiają sceny z życia Maryi, a także świętych, aniołów, symbole chrześcijańskie oraz herby darczyńców.
Loreto to miejsce pełne kontrastów — z jednej strony skromny, pokryty dymem kamień Świętego Domu, z drugiej - monumentalna renesansowa architektura, złocenia, marmury i barokowy przepych. To duchowe centrum pielgrzymkowe, a jednocześnie skarbnica renesansowej sztuki i świadectwo kulturowych napięć między sacrum a profanum, między wiarą a sztuką.
